Μαραθώνιος Βοστόνης 1946

ΔΑΦΝΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΚΑΙ ΤΟ... "ΠΑΚΕΤΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ"

Τα πρωτοσέλιδα των ελληνικών εφημερίδων και οι ανταποκρίσεις από την Αμερική ασχολούνταν με θριαμβικούς τίτλους τουλάχιστον για μια εβδομάδα μετά την ανέλπιστη και πέρα από κάθε προγνωστικό νίκη του Στέλιου Κυριακίδη στον Μαραθώνιο της Βοστόνης, τον πιο σημαντικό μετά από εκείνον των Ολυμπικών Αγώνων. Το γεγονός, μάλιστα, ότι στη συγκεκριμένη διοργάνωση του 1946 γιορταζόταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα και τα 50χρονα του Μαραθωνίου της Βοστόνης, η νίκη του γνωστού μεν στην Ευρώπη Κύπριου Μαραθωνοδρόμου -που αγωνιζόταν με τα ελληνικά χρώματα- αλλά χωρίς τύχη στα προγνωστικά του συγκεκριμένου αγώνα, πήρε ιδιαίτερα μεγάλες διαστάσεις παγκοσμίως.

Και όμως, αυτή η νίκη με τις πολυδιάστατες θετικές συνέπειες για την Ελλάδα παραλίγο να μην είχε υπάρξει!

Ο Στέλιος Κυριακίδης μπορεί να εξασφάλισε αρχικά ολιγοήμερη άδεια από την Ηλεκτρική Εταιρεία όπου δούλευε προκειμένου να πάει στην Αμερική να τρέξει ως ο κορυφαίος Έλληνας μαραθωνοδρόμος προπολεμικά (μαζί με τον Ραγάζο αποτελούσαν ακατανίκητο δίδυμο στα Βαλκάνια), αλλά ο ΣΕΓΑΣ δεν συμμεριζόταν τον ενθουσιασμό του αθλητή του, που λόγω ελλείψεως οικονομικής δυνατότητας δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει αποστολή Έλληνα αθλητή στις ΗΠΑ τη στιγμή κατά την οποία θεωρητικά δεν υπήρχαν ελπίδες διάκρισης.

Ο Κυριακίδης έκανε έναν πρώτο Μαραθώνιο εντός Ελλάδος πιο δύσκολο από τον κανονικό γιατί είχε να αντιμετωπίσει εκτός από τη δυσπραγία και την ελληνική γραφειοκρατία των δημοσίων υπηρεσιών, για την εξασφάλιση των σχετικών εγγράφων ταξιδιού και διαπίστευσης. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια ξεπεράστηκαν την τελευταία μόλις στιγμή και έφυγε με δανεικά χρήματα συν κάποιο ποσό που του προσέφερε η Ηλεκτρική Εταιρεία. Έφταναν ίσα-ίσα για το μίνιμουμ των εξόδων.



Οι Έλληνες ομογενείς ενισχύουν την προσπάθεια του
Κυριακίδη χειροκροτώντας τον και επιφημώντας τον, κα-
θώς αυτός περνάει περνάει από μπροστά τους τρέχοντας
προς τον τερματισμό και προς τη νίκη.



Το δεύτερο εμπόδιο που έπρεπε να ξεπεράσει ήταν η άρνηση των Αμερικανών γιατρών να του επιτρέψουν να τρέξει θεωρώντας ότι η καταπόνηση από έναν Μαραθώνιο έθετε σε σοβαρό κίνδυνο την ίδια του τη ζωή! Η επίσημη διαβεβαίωση από το ελληνικό προξενείο της Βοστόνης, ότι πρόκειται για τον πρωταθλητή Ελλάδος στον Μαραθώνιο και μάλιστα στην πιο επίπονη μαραθώνια διαδρομή στον κόσμο, τον Κλασικό Μαραθώνιο, έκαμψε την άρνηση των γιατρών, που ωστόσο τον έβαλαν να υπογράψει ότι τρέχει με δική του ευθύνη και καλά θα κάνει μόλις νιώσει την παραμικρή εξάντληση να εγκαταλείψει την προσπάθεια. 

Ο Κυριακίδης τους είπε απλά πως δεν ήρθε για να εγκαταλείψει, μα για να νικήσει!

Η  ανταπάντηση των Αμερικανών ήταν τόσο

 κοινότυπη και χιλιοειπωμένη, που δεν υπήρχε λόγος να διατυπωθεί φωναχτά. Είχε ειπωθεί πανομοιότυπα άπειρες φορές στα 2.500 τόσα χρόνια ελληνικής Ιστορίας: “Είναι τρελοί, αυτοί οι Έλληνες!”… Ευτυχώς!

Ο θρίαμβος του Στέλιου Κυριακίδη, έγινε γνωστός στην Ελλάδα τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 21 Απριλίου, λόγω της διαφοράς ώρας, έτσι οι Κυριακάτικες εφημερίδες δεν την πρόλαβαν. Την είδηση την είχε προλάβει, όμως το ραδιόφωνο, που έκανε το γιορταζόμενο Πάσχα ακόμα πιο γιορτινό. Αργία και η επομένη

 μέρα, η Δευτέρα με συνέπεια το μεγάλο αυτό

γεγονός να φτάσει σαν απόηχος στις εφημερίδες της Τρίτης. Αλλά δεν ήταν έτσι. Εκτενέστατα και πολυσέλιδα η “Αθλητική Ηχώ” το έκανε “replay” περιγράφοντας τον αγώνα βήμα στο βήμα του Κυριακίδη στους δρόμους της Βοστόνης προς τον θρίαμβο. Και στις επόμενες μέρες πέρασε το ίδιο αναλυτικά και πρωτοσέλιδα στις λεπτομέρειες και στα παρασκήνια.

Το θέμα συντηρήθηκε για κοντά ένα μήνα, καθώς ο Κυριακίδης δεν γύρισε αμέσως πίσω στην Ελλάδα. Προσκεκλημένος της ελληνικής ομογένειας, περιόδευσε στις αμερικανικές πόλεις, όπου βρισκόταν έντονο το παροικιακό στοιχείο του αποδήμου Ελληνισμού ξεσηκώνοντας Έλληνες και Αμερικανούς για άμεση βοήθεια στην τραυματισμένη από τον πόλεμο και την Κατοχή Ελλάδα.

Ο αγώνας του αυτός, σε άλλο επίπεδο πέρα από το αθλητικό, απέφερε περίπου 250.000 δολάρια βοήθειας. Το ποσό δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητο για τα πενιχρά οικονομικά της Ελλάδας εκείνα τα χρόνια, όπου ο πληθωρισμός είχε αρχίσει πάλι να τραβά την ανηφόρα. Τον Μάιο, δε, του 1947, ως απόρροια της δημοσιότητας που είχε δοθεί στην κατάσταση της Ελλάδας, λόγω του Μαραθωνίου της Βοστόνης, τέθηκε σε εφαρμογή εσπευσμένη οικονομική βοήθεια από την Αμερική (400.000 δολάρια), πριν εγκριθεί και μπει σε εφαρμογή το “Σχέδιο Μάρσαλ”.

"ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ: Αυτή τη φορά θα σπάσω κάθε ρεκόρ. Θα φτάσω πρώτος
στην ευκαιριούλα του Μινιόν!"
Κυρίαρχο πρόσωπο της επικαιρότητας η νίκη του στη Βοστόνη χρησιμο-
ποιήθηκε και στν διαφήμιση. Ενώ ακόμα βρισκόταν στην Αμερική στον
αθηναϊκό τύπο εμφανίστηκε αυτή η διαφημιστική καταχώρηση (13/5/46).

Στην οικονομική βοήθεια θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η υλική με είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, ρούχα και φάρμακα) που συγκεντρώθηκαν και τα οποία στάλθηκαν με δυο φορτηγά πλοία που διέθεσε η οικογένεια Λιβανού. Το σύνολο της βοήθειας, που έφτασε στην Ελλάδα, χάρη στην κινητοποίηση των ομογενών από τον Κυριακίδη ονομάστηκε “πακέτο Κυριακίδη”, ενώ δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί και η ηθική ανύψωση που πρόσφεραν στο φρόνημα του εξουθενωμένου ελληνικού λαού οι δάφνες του “Νέου Φειδιππίδη” (ανιστόρητος συσχετισμός, αλλά δεν πειράζει).

Η περιοδεία του de facto πρεσβευτή “καλής θελήσεως” της Ελλάδος, το Στέλιου Κυριακίδη, στην Αμερική διάρκεσε έναν μήνα. Επέστρεψε στην Αθήνα στις 23 Μαΐου. Η λαοθάλασσα που τον υποδέχτηκε στην επιστροφή, ίσως και να είχε ξεπεράσει σε όγκο την υποδοχή του Γεωργίου Παπανδρέου ως πρώτου μετακατοχικού πρωθυπουργού τον Οκτώβριο δυο χρόνια πριν.

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι, τόσος περίπου ήταν ο πληθυσμός του λεκανοπεδίου στα μέσα της δεκαετίας του ’40 τον περίμενε από την έξοδο του αεροδρομίου στο Χασάνι (Ελληνικό) ίσαμε το Σύνταγμα και από εκεί τον συνόδεψε ένα μεγάλο πλήθος έως τη Φιλοθέη που ήτα το σπίτι του υποχρεώνοντας το αυτοκίνητο που τον μετέφερε να κάνει τη διαδρομή σε πάνω από οκτώ ώρες. Συγκρίνοντας τον χρόνο με αθλητικά δεδομένα για μια απόσταση μισή σε μήκος μιας μαραθώνιας διαδρομής χρειάστηκε τετραπλάσιος χρόνος από όσος για ένα ολόκληρο Μαραθώνιο!

Γλυπτική σύνθεση με τον Σπύρο Λούη να δείχνει τον δρόμο για τη
νίκη στον Στέλιο Κυριακίδη. Το σύμπλεγμα αυτό βρίσκεται στο ένα
μίλι μακρυά από το στάδιο της Βοστόνης!..Ναι, από το στάδιο της
Βοστόνης! Όχι, εδώ! Στην ίδια πόλη στο Μουσείο του Μαραθωνίου
υπάρχε ειδική αίθουσα "Στέλιου Κυριακίδη". Ούτε αυτό, εδώ!

Για μια ακόμα φορά ο Τύπος αφιέρωσε τα πρωτοσέλιδα οκτάστηλά του στον ήρωα της Βοστόνης και αυτή τη φορά όχι μόνο για τη νίκη του… Είναι γιατί στο πέρασμα των αιώνων δεν υπήρχαν πια τείχη να γκρεμιστούν, όπως γινόταν με τους αρχαίους ολυμπιονίκες… Υπήρχαν μόνον οκτάστηλα!

Η νίκη του Στέλιου Κυριακίδη στη Βοστόνη, καθώς και η ιστορία αυτού του Μαραθωνίου δρόμου, του πρώτου ιστορικά και σημαντικότερου από όσους διοργανώνονται κάθε χρόνο, στο σκαναρισμένο κείμενο που ακολουθεί είναι από το βιβλίο “Μαραθώνιος Δρόμος - Η Ιστορία και οι πρωταγωνιστές της πιο σπουδαίας διαδρομής”  (Εμπειρία Εκδοτική, 2010).

Γιώργος Βλάχος

Υ.Γ. Υπήρξα αθλητής του ΑΟΦ και o Κυριακίδης υπήρξε δάσκαλός μου στους δρόμους μεγάλων αποστάσεων, αλλά περισσότερο υπήρξε δάσκαλός μου στο αθλητικό ήθος και ιδεώδες. Το θεωρώ τιμή μου.